C vitamini ne kadar tanıyoruz?
C vitamini nedir? C vitamini nasıl çalışır?
C vitamini ne işe yarar?
L-Askorbik asit yani C vitamini, kolajen sentezi, antioksidan (serbest radikal nötralizatörü), melanin sentezi baskılayıcı ve daha birçok önemli hücresel süreçte temel rol alır.
L-Askorbik, C vitamini çeşitli kronik hastalıkların gelişiminde rol oynayan toksik serbest radikallerin ve diğer reaktif oksijen türlerinin (ROS) neden olduğu oksidatif hasara karşı hücresel bileşenleri koruyan çok önemli bir biyoaktif moleküldür.
C vitamini, fizyolojik koşullarda antioksidan rolü oynar, patolojik koşullarda prooksidan (imha edici) rolüne geçiş yapar.
L-askorbik asidin bir konjuge bazı olan askorbatın, bir antioksidan ve serbest radikal süpürücü olduğu ve ayrıca anahtar enzim reaksiyonları için gerekli bir kofaktör olduğu bilinmektedir.
C vitamininin serbest radikal oluşumunu baskıladığı ve reaktif oksijen türlerinden (ROS) kaynaklanan oksidatif hasarı azalttığı kanıtlanmıştır.
Kanser, diyabet, ateroskleroz, kardiyovasküler hastalıklar, enflamasyon, nörodejeneratif hastalıklar ve yaşlanma gibi oksidatif strese bağlı birçok kronik hastalık için C vitamininin ROS temizleme aktivitesinden yararlanılır.
C vitamini güçlü bir anti-skorbutik (skorbit hastalığını önleyen) ajan olarak hareket eder.
1970'lerin başında, iki kez Nobel ödülü alan kimyager Linus Pauling, yüksek dozda C vitamininin bir antioksidan görevi görerek kanseri azalttığını bildirdi.
C vitamininin antioksidan kimyası
C vitamini suda çözünen çok önemli bir mikrobesin maddesidir. Fizyolojik pH ortamında baskın olarak askorbat anyonu formunda bulunur. L-Askorbik asit bir laktoz halkası ve elektron bakımından zengin 2-en-2,3-diol-1-one fonksiyonel gruplarından oluşur.
L-Askorbik asit 2 ve 3 karbonlardaki hidroksil grupları sayesinde hem indirgen hem de elektron donörü olan bir antioksidandır. L-Askorbik asitin 2 ve 3 karbonlardaki hidroksil gruplarında ard arda önce bir proton verme reaksiyonu sonra da bir elektron oksidasyonu gerçekleşir. L - Askorbik asit ile başlayan reaksiyon zincirindeki son ürün dehidroksi askorbik asittir (DHA).
Fizyolojik pH ta ilk iyonize olan 3. karbondaki hidroksil grubudur. İyonizasyon sonrası yüksek polariteye sahip ve suda çözünen şekilde 2 numara ile belirtilen 3-monoanyon meydana gelir.
pH 7 de C vitamininin %99,9 u 3-monoanyon formunda bulunur. 3-monoanyon formundan bir elektron kaybetmek şekilde 3 numara ile belirtilen askorbat radikalini oluşturur. Askorbat radikali rezonans stabilitesine sahiptir. Askorbat radikalinin düşük indirgenme potansiyelinden dolayı biyolojik sistemlerde meydana gelen her serbest radikal 3-monoanyon formundan bir elektron kopararak askorbat radikalini oluşturur.
